Aktywność miast

 Koordynator lokalny - Renata Ochwat-Sadowska  r.ochwat@kamionkawielka.pl

 

Kamionka Wielka

Urząd Gminy Kamionka Wielka | Kamionka Wielka (facebook.com)

 

Gmina Kamionka Wielka położona jest w dolinie u zbiegu trzech potoków zwanych Kamionką, Królówką i Wolanką, przy linii kolejowej Tarnów - Krynica, na pograniczu Beskidu Sądeckiego i zachodniej części Beskidu Niskiego, w południowo-wschodniej Małopolsce. Odległa o 8 km od miasta Nowego Sącza, zajmuje powierzchnię 63 km², z tego lasy zajmują ponad 46% całego obszaru gminy. W skład gminy wchodzi 8 wsi: Kamionka Wielka - siedziba gminy, Bogusza, Królowa Górna, Królowa Polska, Mszalnica, Mystków, Jamnica.  

Granicami gminy przebiegają szlaki turystyczne, ubogacone licznymi zabytkami, w tym cerkwie, zabytkowe kościoły, miejsca pamięci narodowej.  Atrakcyjne walory środowiska naturalnego – często zachowane są w naturalnej formie, poprzecinane licznymi i czystymi strumieniami. Liczne spiętrzenia i zapory na potokach tworzą atrakcyjne miejsca do bezpiecznej kąpieli. Cisza, spokój, niewielki ruch, oryginalny krajobraz oraz dogodne połączenia komunikacyjne z miastem stwarzają warunki dla rozwoju funkcji rekreacyjnej, zwłaszcza dla wypoczynku świątecznego i turystyki wędrówkowej.

 

Dziedzictwo kulturowe Gminy Kamionka Wielka jest niezwykle bogate. Zabytkami o najważniejszym znaczeniu są obiekty wpisane do rejestru zabytków prowadzonego przez Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a są to: Cerkiew św. Dymitra w Boguszy z 1858r., Cerkiew p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Królowej Górnej z 1814r., Kościół parafialny p.w. św. Filipa i Jakuba w Mystkowie z 1905-1910r. oraz Cmentarz z I wojny światowej w Królowej Polskiej.  

 

Ryc. 2. Cerkiew św. Dymitra w Boguszy. Zdjęcie: Archiwum UG Kamionka Wielka

 

Cerkwie stanowią ważne, materialne dziedzictwo kultury łemkowskiej na naszym terenie.

Połemkowska odnowiona cerkiew w Boguszy obecnie służy mieszkańcom jako kościół parafialny, natomiast cerkiew w Królowej Górnej jako kościół pomocniczy. W obiektach tych pozostał zachowany bogaty ikonostas, przedstawiający postacie świętych.

Ryc. 3. Cerkiew p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Królowej Górnej – ikonostas. Zdjęcie: Archiwum UG Kamionka Wielka

Nie można nie docenić bogactwa pięknych kapliczek oraz krzyży żeliwnych na terenie Gminy Kamionka Wielka. Są znakiem wiary przodków, elementem ich kultury i wierności tradycji. Często są świadkami historii ziem, świadectwem szczególnych wydarzeń. Powstawały spontanicznie jako przejaw zbiorowej lub prywatnej inicjatywy, często jako wotum zaufania lub dziękczynienie za uratowanie życia swojego lub bliskich. Stanowią one wyraźny i trwały element lokalnego krajobrazu.

 

Ryc. 4. Kapliczka domkowa, murowana. Przysiółek „Dworskie” Kamionka Wielka. Zdjęcie: Archiwum UG Kamionka Wielka

 

Gmina Kamionka Wielka dba o tradycję lokalną. Pod patronatem Gminnego Ośrodka Kultury działają zespoły regionalne: Skalnik, Mały Skalnik, Mszalniczanie, Mali Mszalniczanie, Mystkowianie, Mali Mystkowianie oraz zespół śpiewaczy Kamionczanki. Zespoły te pielęgnują tradycje regionalne na styku kultur Lachów Sądeckich i Pogórzan. Znajduje to wyraz w strojach regionalnych (wykonywanych ręcznie), obrzędach i zwyczajach ludowych, gwarze). Prezentują wiele programów związanych z weselem u Lachów Sądeckich, kiszeniem kapusty, imieninami sołtysa Jana (Wiecha). Tradycje regionalne i kolędnicze są tu wciąż żywe. Przegląd Grup Kolędniczych dostarcza ciekawej ilustracji zwyczajów kolędniczych, z wykorzystaniem strojów i rekwizytów kolędniczych, postaci, gwary i powinszowań.

 

Ryc.5. Zespół regionalny „Skalnik”. Zdjęcie: Halina Siedlarz. Archiwum GOK.

 

Na terenie Gminy Kamionka Wielka działają również cztery Koła Gospodyń Wiejskich, które dbają o zachowanie starych receptur. Smakowite potrawy przodków w ich wykonaniu można skosztować podczas licznych festynów i imprez lokalnych i regionalnych. Ponadto na terenie gminy organizowane są: konkurs tradycyjnych szopek Bożonarodzeniowych, konkursy fotograficzne i plastyczne ukazujące zachowane walory przyrodnicze i krajobrazowe gminy.

Na styku miejscowości Kamionka Wielka i Królowa Górna, na końcu ścieżki przyrodniczo- turystycznej w miejscu, w którym łączą się liczne szlaki turystyczne z zlokalizowany jest piękny teren sportowo – rekreacyjny pn. Czarna Kępica.  Tu każdy turysta znajdzie miejsce na odpoczynek, przerwę i posiłek, a zniewalające widoki rozciągające się wokoło pozwolą uczynić wypoczynek na łonie natury niezapomnianym.

 

Ryc.6. Widok z Czarnej Kępicy w Królowej Górnej. Zdjęcie: Archiwum UG Kamionka Wielka

 

Każdy turysta odwiedzający teren Gminy Kamionka Wielka powinien zwrócić uwagę na Krzyż Milenijny w Mszalnicy. Inspiracją do jego powstania był rok 2000, przełom tysiącleci i stuleci. Dwunastometrowy krzyż został wzniesiony w ciekawym miejscu u styku trzech głównych parafii: Królowej Górnej, Kamionki Wielkiej oraz Mystkowa.  Kamień węgielny pod jego budowę został poświęcony przez Papieża Jana Pawła II w dniu 18 sierpnia 2002 roku. Jest to miejsce szczególne na mapie Gminy Kamionka Wielka. W ciągu całego roku wzgórze odwiedza wielu turystów i pielgrzymów.

Olbrzymim walorem Gminy Kamionka Wielka jest jej malowniczy, górzysty teren pokryty dużą ilością lasów z licznymi pomnikami przyrody. Tworzy to niepowtarzalny mikroklimat do wycieczek zarówno pieszych jak i rowerowych. Szlaki turystyczne przebiegające przez teren Gminy Kamionka Wielka to:

• szlak żółty - prowadzi od stacji kolejowej w Jamnicy na południe gminy. Przecina potok Kamionkę, a następnie biegnie wzgórzem, oddzielającym ten potok od Kamienicy. W tej części szlaku podziwiać możemy panoramę Nowego Sącza, a na zachodzie pasma Jaworzyny Krynickiej. Dalej przechodzimy przez wierzchołki m.in.: Sapalskiej Góry (831 m n.p.m.), Jaworzyny (821 m n.p.m.), oraz najwyższego szczytu szlaku Koziego Żebra (888 m n.p.m.). Pokonanie tej części szlaku żółtego zajmuje 3-3,5h. Z Czerszli (877 m n.p.m.), schodzimy w kierunku wschodnim, docierając do granic gminy, gdzie biegnie szlak niebieski. Dalej szlak prowadzi do Florynki, dokąd dojdziemy za 2h.
• szlak niebieski - prowadzi z Krynicy przez Kamionkę Wielką do Nowego Sącza. W granicach Gminy Kamionka Wielka jego odcinek krzyżuje się z żółtym szlakiem poprzez Górę Wojenną (790 m n.p.m.) do drogi Kamionka Wielka - Florynka pomiędzy Boguszą a Binczarową. Przechodząc przez Binczarową szlak wspina się na najwyższy szczyt wału Jaworzyna równoległego do pasma Czerszli - Jaworze. Ten odcinek pokonujemy w ok. 2h.  Jaworza (882 m n.p.m.) skręcamy w lewo na szczyt Postawnego (846 m n.p.m.).
• szlak spacerowy zielony - zaczyna się koło przystanku autobusowego nad potokiem Jamniczanka na granicy z Kamionką Małą.
• szlak spacerowy czerwony - prowadzi z Kamionki Wielkiej do szlaku turystycznego żółtego do Popardowej.

Obszar Gminy Kamionka Wielka położony jest w przepięknym widokowym terenie sprzyjającym również uprawianiu turystyki rowerowej. Przez teren gminy przebiega Karpacki Szlak Rowerowy.

Doceniając piękno i walory przyrodniczo – krajobrazowe, a także niemałe wyzwania sportowe, dla miłośników rowerów wyodrębniono 13 tras rowerowych o nazwach:

• Do źródeł potoku Kamionka,
• Z wizytą u Stadnickich w Nawojowej,
• Przez Palenicę i Góry Rachelowskie,
• Wokół Góry Rachelowskiej,
• Mała pętla przez Jamnicę,
• Duża pętla przez Jamnicę,
• Wycieczka do Kamiannej, centrum pszczelarstwa i apiterapii,
• Wzgórze Krzyża w promieniach wschodzącego słońca,
• Zdobyć szczyt,
• Tylko dla orłów (Jaworze),
• Mała pętla – wokół Pasma Jaworza, Postawnego i Wiśniowej Góry,
• Duża pętla – wokół Pasma Jaworza, Postawnego i Wiśniowej Góry.

Szczegóły tras można znaleźć w przewodniku pn.: "Beskid Niski - 13 wycieczek rowerowych w Gminie Kamionka Wielka” autorstwa Marka Ryglewicza.

Bazę noclegową na terenie gminy stanowią liczne gospodarstwa agroturystyczne, oferujące swoim gościom nie tylko wypoczynek w spokojnej, górskiej okolicy, lokalne przysmaki, ale także możliwość nauki jazdy konnej oraz świadczenie usług hipoterapii.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Liczba ludności: 10 662 osób (stan na 31.12.2022r.)

Wójt Gminy: Andrzej Stanek

Gmina Kamionka Wielka położona jest w dolinie u zbiegu trzech potoków zwanych Kamionką, Królówką i Wolanką, przy linii kolejowej Tarnów - Krynica, na pograniczu Beskidu Sądeckiego i zachodniej części Beskidu Niskiego, w południowo-wschodniej Małopolsce. Odległa o 8 km od miasta Nowego Sącza, zajmuje powierzchnię 63 km², z tego lasy zajmują ponad 46% całego obszaru gminy. W skład gminy wchodzi 8 wsi: Kamionka Wielka - siedziba gminy, Bogusza, Królowa Górna, Królowa Polska, Mszalnica, Mystków, Jamnica.  

Granicami gminy przebiegają szlaki turystyczne, ubogacone licznymi zabytkami, w tym cerkwie, zabytkowe kościoły, miejsca pamięci narodowej.  Atrakcyjne walory środowiska naturalnego – często zachowane są w naturalnej formie, poprzecinane licznymi i czystymi strumieniami. Liczne spiętrzenia i zapory na potokach tworzą atrakcyjne miejsca do bezpiecznej kąpieli. Cisza, spokój, niewielki ruch, oryginalny krajobraz oraz dogodne połączenia komunikacyjne z miastem stwarzają warunki dla rozwoju funkcji rekreacyjnej, zwłaszcza dla wypoczynku świątecznego i turystyki wędrówkowej.

 

Dziedzictwo kulturowe Gminy Kamionka Wielka jest niezwykle bogate. Zabytkami o najważniejszym znaczeniu są obiekty wpisane do rejestru zabytków prowadzonego przez Małopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a są to: Cerkiew św. Dymitra w Boguszy z 1858r., Cerkiew p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Królowej Górnej z 1814r., Kościół parafialny p.w. św. Filipa i Jakuba w Mystkowie z 1905-1910r. oraz Cmentarz z I wojny światowej w Królowej Polskiej.  

 

Ryc. 2. Cerkiew św. Dymitra w Boguszy. Zdjęcie: Archiwum UG Kamionka Wielka

 

Cerkwie stanowią ważne, materialne dziedzictwo kultury łemkowskiej na naszym terenie.

Połemkowska odnowiona cerkiew w Boguszy obecnie służy mieszkańcom jako kościół parafialny, natomiast cerkiew w Królowej Górnej jako kościół pomocniczy. W obiektach tych pozostał zachowany bogaty ikonostas, przedstawiający postacie świętych.

Ryc. 3. Cerkiew p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Królowej Górnej – ikonostas. Zdjęcie: Archiwum UG Kamionka Wielka

Nie można nie docenić bogactwa pięknych kapliczek oraz krzyży żeliwnych na terenie Gminy Kamionka Wielka. Są znakiem wiary przodków, elementem ich kultury i wierności tradycji. Często są świadkami historii ziem, świadectwem szczególnych wydarzeń. Powstawały spontanicznie jako przejaw zbiorowej lub prywatnej inicjatywy, często jako wotum zaufania lub dziękczynienie za uratowanie życia swojego lub bliskich. Stanowią one wyraźny i trwały element lokalnego krajobrazu.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ryc. 4. Kapliczka domkowa, murowana. Przysiółek „Dworskie” Kamionka Wielka. Zdjęcie: Archiwum UG Kamionka Wielka

 

Gmina Kamionka Wielka dba o tradycję lokalną. Pod patronatem Gminnego Ośrodka Kultury działają zespoły regionalne: Skalnik, Mały Skalnik, Mszalniczanie, Mali Mszalniczanie, Mystkowianie, Mali Mystkowianie oraz zespół śpiewaczy Kamionczanki. Zespoły te pielęgnują tradycje regionalne na styku kultur Lachów Sądeckich i Pogórzan. Znajduje to wyraz w strojach regionalnych (wykonywanych ręcznie), obrzędach i zwyczajach ludowych, gwarze). Prezentują wiele programów związanych z weselem u Lachów Sądeckich, kiszeniem kapusty, imieninami sołtysa Jana (Wiecha). Tradycje regionalne i kolędnicze są tu wciąż żywe. Przegląd Grup Kolędniczych dostarcza ciekawej ilustracji zwyczajów kolędniczych, z wykorzystaniem strojów i rekwizytów kolędniczych, postaci, gwary i powinszowań.

 

 

 

 

Ryc.5. Zespół regionalny „Skalnik”. Zdjęcie: Halina Siedlarz. Archiwum GOK.

 

Na terenie Gminy Kamionka Wielka działają również cztery Koła Gospodyń Wiejskich, które dbają o zachowanie starych receptur. Smakowite potrawy przodków w ich wykonaniu można skosztować podczas licznych festynów i imprez lokalnych i regionalnych. Ponadto na terenie gminy organizowane są: konkurs tradycyjnych szopek Bożonarodzeniowych, konkursy fotograficzne i plastyczne ukazujące zachowane walory przyrodnicze i krajobrazowe gminy.

Na styku miejscowości Kamionka Wielka i Królowa Górna, na końcu ścieżki przyrodniczo- turystycznej w miejscu, w którym łączą się liczne szlaki turystyczne z zlokalizowany jest piękny teren sportowo – rekreacyjny pn. Czarna Kępica.  Tu każdy turysta znajdzie miejsce na odpoczynek, przerwę i posiłek, a zniewalające widoki rozciągające się wokoło pozwolą uczynić wypoczynek na łonie natury niezapomnianym.

 

 

Ryc.6. Widok z Czarnej Kępicy w Królowej Górnej. Zdjęcie: Archiwum UG Kamionka Wielka

 

Każdy turysta odwiedzający teren Gminy Kamionka Wielka powinien zwrócić uwagę na Krzyż Milenijny w Mszalnicy. Inspiracją do jego powstania był rok 2000, przełom tysiącleci i stuleci. Dwunastometrowy krzyż został wzniesiony w ciekawym miejscu u styku trzech głównych parafii: Królowej Górnej, Kamionki Wielkiej oraz Mystkowa.  Kamień węgielny pod jego budowę został poświęcony przez Papieża Jana Pawła II w dniu 18 sierpnia 2002 roku. Jest to miejsce szczególne na mapie Gminy Kamionka Wielka. W ciągu całego roku wzgórze odwiedza wielu turystów i pielgrzymów.

Olbrzymim walorem Gminy Kamionka Wielka jest jej malowniczy, górzysty teren pokryty dużą ilością lasów z licznymi pomnikami przyrody. Tworzy to niepowtarzalny mikroklimat do wycieczek zarówno pieszych jak i rowerowych. Szlaki turystyczne przebiegające przez teren Gminy Kamionka Wielka to:

• szlak żółty - prowadzi od stacji kolejowej w Jamnicy na południe gminy. Przecina potok Kamionkę, a następnie biegnie wzgórzem, oddzielającym ten potok od Kamienicy. W tej części szlaku podziwiać możemy panoramę Nowego Sącza, a na zachodzie pasma Jaworzyny Krynickiej. Dalej przechodzimy przez wierzchołki m.in.: Sapalskiej Góry (831 m n.p.m.), Jaworzyny (821 m n.p.m.), oraz najwyższego szczytu szlaku Koziego Żebra (888 m n.p.m.). Pokonanie tej części szlaku żółtego zajmuje 3-3,5h. Z Czerszli (877 m n.p.m.), schodzimy w kierunku wschodnim, docierając do granic gminy, gdzie biegnie szlak niebieski. Dalej szlak prowadzi do Florynki, dokąd dojdziemy za 2h.
• szlak niebieski - prowadzi z Krynicy przez Kamionkę Wielką do Nowego Sącza. W granicach Gminy Kamionka Wielka jego odcinek krzyżuje się z żółtym szlakiem poprzez Górę Wojenną (790 m n.p.m.) do drogi Kamionka Wielka - Florynka pomiędzy Boguszą a Binczarową. Przechodząc przez Binczarową szlak wspina się na najwyższy szczyt wału Jaworzyna równoległego do pasma Czerszli - Jaworze. Ten odcinek pokonujemy w ok. 2h.  Jaworza (882 m n.p.m.) skręcamy w lewo na szczyt Postawnego (846 m n.p.m.).
• szlak spacerowy zielony - zaczyna się koło przystanku autobusowego nad potokiem Jamniczanka na granicy z Kamionką Małą.
• szlak spacerowy czerwony - prowadzi z Kamionki Wielkiej do szlaku turystycznego żółtego do Popardowej.

Obszar Gminy Kamionka Wielka położony jest w przepięknym widokowym terenie sprzyjającym również uprawianiu turystyki rowerowej. Przez teren gminy przebiega Karpacki Szlak Rowerowy.

Doceniając piękno i walory przyrodniczo – krajobrazowe, a także niemałe wyzwania sportowe, dla miłośników rowerów wyodrębniono 13 tras rowerowych o nazwach:

• Do źródeł potoku Kamionka,
• Z wizytą u Stadnickich w Nawojowej,
• Przez Palenicę i Góry Rachelowskie,
• Wokół Góry Rachelowskiej,
• Mała pętla przez Jamnicę,
• Duża pętla przez Jamnicę,
• Wycieczka do Kamiannej, centrum pszczelarstwa i apiterapii,
• Wzgórze Krzyża w promieniach wschodzącego słońca,
• Zdobyć szczyt,
• Tylko dla orłów (Jaworze),
• Mała pętla – wokół Pasma Jaworza, Postawnego i Wiśniowej Góry,
• Duża pętla – wokół Pasma Jaworza, Postawnego i Wiśniowej Góry.

Szczegóły tras można znaleźć w przewodniku pn.: "Beskid Niski - 13 wycieczek rowerowych w Gminie Kamionka Wielka” autorstwa Marka Ryglewicza.

Bazę noclegową na terenie gminy stanowią liczne gospodarstwa agroturystyczne, oferujące swoim gościom nie tylko wypoczynek w spokojnej, górskiej okolicy, lokalne przysmaki, ale także możliwość nauki jazdy konnej oraz świadczenie usług hipoterapii.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Liczba ludności: 10 662 osób (stan na 31.12.2022r.)

Wójt Gminy: Andrzej Stanek